Onlangs is een actiegroep een petitie gestart voor de invoering van een koopzondag, al dan niet via een referendum. Uiteraard met de ontwikkelingen in de gemeente Ede als sprekend voorbeeld. Het initiatief heeft een ongekende stroom aan reacties opgeleverd, met veel meningen van voor- en tegenstanders.
Bij het lezen van al die reacties valt het op dat veel mensen de neiging hebben hun eigen mening aan een ander op te leggen: ‘Gun de ondernemer z’n dag rust’, ‘ga maar naar Noordwijk als je zonodig op zondag wilt winkelen’, ‘waarom zou je op zondag een bril of iets anders kopen’, etc. etc.
Is het normaal om voor iemand anders te beslissen wat hij/zij moet doen of laten op bepaalde dagen (in dit geval de zondag)? Geeft de petitie details over de precieze invulling van het begrip koopzondag? Het is duidelijk dat deze discussie niet zonder emotie wordt gevoerd. Kritiek heeft doorgaans een positieve invloed op de besluitvorming. Echter, kritiek is vooral zinvol als deze is gebaseerd op feiten en onderbouwde argumenten. Daarbij zijn discussies vooral productief als ze worden gevoerd op basis van wederzijds respect. Beide vragen moeten overigens ontkennend worden beantwoord.
Eerst en vooral: De ‘koopzondag-discussie’ gaat over keuzes maken en keuzes respecteren. Het respecteren van andermans keuze is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker in Katwijk. Het noemen van het arrest ‘Dansen in Katwijk’ en de kerkscheuring in 2004, welke familiescheuringen tot gevolg had, zegt wat dat betreft genoeg. Het belang van keuzevrijheid kan niet genoeg worden herhaald. Met het initiatief voor het instellen van een koopzondag staat het begrip keuzevrijheid weer volop in de schijnwerpers. Ik juich dat toe.
Overigens, de realiteit is dat in de gemeente Katwijk (63.000 inwoners) al langere tijd sprake is van verschuivingen. Men kan op zondag gewoon de auto voltanken, het zwembad is open en men kan op zondag in de directe omgeving van de Oude Kerk een visje eten. Om maar iets te noemen. Is dat een argument om dan ook maar de winkels te openen? Nee, niet per sé. Deze ontwikkelingen geven echter wel aan dat het voor iedere inwoner van Katwijk nog steeds mogelijk is om op zondag te doen of te laten waar men zich goed bij voelt. Dat zal met de invoering van een ‘koopzondag’, in welke vorm dan ook, niet anders zijn.
Daarbij ben ik van mening dat een dergelijke uitbreiding van de koopzondag gunstig zal zijn voor de gehele gemeente Katwijk. Steeds meer omzet en werkgelegenheid zal wegvloeien met minder winkels tot gevolg. Ik zou het als gemeentebestuur niet op m’n geweten willen hebben om er de oorzaak van te zijn dat het winkeliers onmogelijk wordt gemaakt om te concurreren met winkels in omliggende gemeenten. In december 2013 hield een supermarkt in Rijnsburg een enquête onder het winkelend publiek. Uit deze enquête bleek dat driekwart van de 750 deelnemers het ieders eigen verantwoordelijkheid vond om te bepalen op welke dagen ieder boodschappen doet, en dat de gemeente zich daarmee niet moet bemoeien. Duidelijke taal!
Indien het inderdaad komt tot een koopzondag in enigerlei vorm geeft dat volop gelegenheid tot ‘kleur bekennen’, op een mooie manier. De kerkgang gaat ongehinderd door, een ondernemer die de koopzondag niet ziet zitten blijft gewoon dicht en degenen die de zondagsrust willen beleven door ontspannen in een supermarkt of een winkelstraat hebben een mooie middag. Net als in Noordwijk kunnen dat ook regiogenoten zijn die Katwijk met terugkerend bezoek vereren.
Daarbij zou het zomaar kunnen dat de ondernemer die in z’n etalage uitlegt dat ie op zondag(middag) dicht is, door zijn directe vorm van communicatie op meer doordeweekse omzet kan rekenen. De diverse kerkgemeenschappen kunnen wellicht op meer kerkbezoek rekenen. De lokale overheid kan meer inkomsten genereren doordat men wellicht toch het beleid rondom betaald parkeren gaat aanpassen. Met hopelijk tot gevolg dat men het doordeweekse parkeer-regime gaat aanpassen. Toekomstmuziek, zeker, doch elke verandering kan ook een positief effect hebben op andere, niet altijd direct zichtbare, ontwikkelingen of gewoonten.
Tenslotte vind ik het belangrijk dat de vrijheid van de ene persoon geen onevenredige beperking mag veroorzaken op de vrijheid van de ander. Mocht het zover komen dan kan ik me voorstellen dat gekozen wordt voor een proefperiode met een evaluatie-onderzoek. Zover is het echter nog lang niet. Na het overhandigen van de petitie is eerst de (plaatselijke) democratie aan zet. Hopelijk onderkent men het belang van keuzevrijheid binnen de gemeentegrenzen en wordt dit recht gedaan. De filosoof en tijdelijk bewoner van Rijnsburg, Spinoza, zei in zijn Tractatus Theologico Politicus (1670) het volgende: “Iedereen moet vrij zijn om de basis van zijn overtuiging te kiezen. Dat geloof mag alleen beoordeeld worden op haar vruchten”. Laat het zo zijn. Leve de keuzevrijheid!
Bron: Edwin de Mol (http://edwindemol.blogspot.nl/2015/07/vrijheid-om-te-kiezen-ook-op-zondag.html)